OSASUNA ALTZAN
Osasuna gaixotasun
JXUwMDNlJXUwMDA3JXUwMDBkJXUwMDE4JXUwMDE1
baino askoz gehiago da.
JXUwMDE3JXUwMDNjJXUwMDEyJXUwMDEyJXUwMDA2JXUwMDFiJXUwMDFhJXUwMDA3JXUwMDA2
bizitzeko, ingurumen osasuntsua behar dugu, lan egiteko modu orekatuak,
JXUwMDNkJXUwMDA5JXUwMDA1JXUwMDAyJXUwMDBhJXUwMDA1JXUwMDExJXUwMDA3JXUwMDEz
egokia, jarduera fisiko eta psikologikoa, eta giza-
JXUwMDMwJXUwMDA5JXUwMDEzJXUwMDAwJXUwMDE3JXUwMDA4JXUwMDBjJXUwMDBm
aberatsak ere bai. Gaixotasunak sortzen direnean, aldiz, laguntza eta
JXUwMDJiJXUwMDE2JXUwMDBiJXUwMDBhJXUwMDA1JXUwMDE1JXUwMDBlJXUwMDFmJXUwMDBlJXUw
MDA0
erak behar ditugu, eta horretarako, gizakiok mendeetan bildu ditugun jakintza
JXUwMDMwJXUwMDBkJXUwMDE3JXUwMDAwJXUwMDFiJXUwMDAyJXUwMDA0JXUwMDA2JXUwMDA4JXUw
MDBh
eta ikerketa zientifikoak baliatzen ditugu.
Orain dela 60 urte ez zegoen osasun
JXUwMDIyJXUwMDFmJXUwMDBiJXUwMDFhJXUwMDA2JXUwMDFkJXUwMDFkJXUwMDFiJXUwMDAy
Altzan, auzoko mediku bakar bat baizik. Edozein ezbeharren aurrean, Altzako biztanleak
JXUwMDMzJXUwMDA0JXUwMDFkJXUwMDAwJXUwMDFiJXUwMDAyJXUwMDBh
joaten ziren medikuarenera edo, egoeraren arabera,
JXUwMDM1JXUwMDA4JXUwMDAxJXUwMDBkJXUwMDAyJXUwMDFlJXUwMDE0
gaixoaren etxera hurbiltzen zen. Hala ere, mediku
JXUwMDNhJXUwMDAzJXUwMDBhJXUwMDBhJXUwMDEzJXUwMDAwJXUwMDEz
zegoenez, dirua ere gutxi eta sendagaiak hain urrutiko zerbait izanik, beste metodo batzuk erabiltzen ziren oso larriak ez ziren gaixotasun edo
JXUwMDIyJXUwMDFiJXUwMDE0JXUwMDA3JXUwMDFiJXUwMDA4JXUwMDBh
sendatzeko.
Metodo horien artean ezagunena
JXUwMDJiJXUwMDE2JXUwMDBiJXUwMDBhJXUwMDA1JXUwMDAzJXUwMDA3JXUwMDA5JXUwMDBkJXUw
MDEzJXUwMDAwJXUwMDE3JXUwMDBi
erabilera zen, edariak, ukenduak edo enplastuak egiteko. Altza
JXUwMDM2JXUwMDBmJXUwMDE1JXUwMDAxJXUwMDA3JXUwMDEzJXUwMDFi
inguraturik zegoen eta inguruko landare horien ezagutza handia zuten. Sendabelarrek
JXUwMDNlJXUwMDA3JXUwMDEzJXUwMDFmJXUwMDBjJXUwMDBhJXUwMDA0JXUwMDBhJXUwMDBl
baino askoz garrantzi handiagoa zuten Altzan, eta edozein tratamenduren aurretik, gaixotasunak edo ondoezak sendabelarrekin
JXUwMDJiJXUwMDE2JXUwMDBiJXUwMDBhJXUwMDA1JXUwMDE1JXUwMDBlJXUwMDFmJXUwMDBi
saiatzen ziren.
1970. urtetik aurrera, osasungintza zerbitzu
JXUwMDI4JXUwMDA1JXUwMDE3JXUwMDBlJXUwMDA1JXUwMDAyJXUwMDA0JXUwMDBl
hedatzen hasi zen, eta ondoren, Altzako lehen
JXUwMDM5JXUwMDBmJXUwMDBjJXUwMDE3JXUwMDE5JXUwMDBkJXUwMDE1JXUwMDExJXUwMDAyJXUw
MDBlJXUwMDA4
zabaldu zen, Errotetako lokal batean. Kontatu digutenez, bertako medikuak oso jatorrak ziren eta jendea oso gustura zegoen beraien zerbitzuekin, baina eraikina baxu bat zenez,
JXUwMDNmJXUwMDA2JXUwMDEzJXUwMDEwJXUwMDBiJXUwMDFkJXUwMDE1JXUwMDEyJXUwMDA2JXUw
MDFi
aldetik oso gaizki antolatuta zegoen. Garai hartan, Erroteta eta Santa Barbara kaleek ez zuten
JXUwMDM5JXUwMDEyJXUwMDE1JXUwMDA3JXUwMDBkJXUwMDE4JXUwMDFiJXUwMDFkJXUwMDFiJXUw
MDAy
eta kaleak lokatzez beteta zeuden, eta ondorioz, anbulategia kale parean egonda, zapatetan eramandako
JXUwMDM0JXUwMDAzJXUwMDA0JXUwMDBhJXUwMDE1JXUwMDBlJXUwMDFi
barruraino sartzen zen.
Hori ikusita,
JXUwMDMwJXUwMDAxJXUwMDBlJXUwMDBlJXUwMDBjJXUwMDBiJXUwMDBi
aldetik hobekuntzak egiteko, Altzako biztanleak elkartu eta anbulategia
JXUwMDM0JXUwMDA5JXUwMDBlJXUwMDFlJXUwMDBm
aldatzeko borrokatu ziren. Altzako Auzo Elkarteak ahalegin ugari egin zituen anbulategi berriaren alde, eta azkenik, Granja
JXUwMDBiJXUwMDMyJXUwMDEzJXUwMDEzJXUwMDEyJXUwMDFjJXUwMDAzJXUwMDBk
izeneko eraikina zegoen lekuan kokatu zen, 1984an, gaur egun dagoen tokian. Horrela, leku
JXUwMDNmJXUwMDA2JXUwMDEzJXUwMDEwJXUwMDBiJXUwMDA4
eta biztanleentzako egokia izatea bermatu zen. Altza Osasun Zentroada bere izen ofiziala eta Osakidetza sarearen parte da.
Baina, esan bezala,
JXUwMDM3JXUwMDFjJXUwMDEyJXUwMDEyJXUwMDA2JXUwMDFiJXUwMDBm
ez da soilik gaixotasunak zaintzea. Altzatarrak aspaldidanik ari dira osasuntsu bizitzearen aldeko borrokan. Altzan
JXUwMDMzJXUwMDFlJXUwMDAxJXUwMDA3JXUwMDEyJXUwMDA1JXUwMDExJXUwMDA3JXUwMDEz
murrizteko eta auzoak parkeak, kiroldegia, pasealekuak eta bestelako azpiegiturak izateko,
JXUwMDNhJXUwMDBiJXUwMDEzJXUwMDEzJXUwMDA1JXUwMDBkJXUwMDA2JXUwMDEyJXUwMDFiJXUw
MDBiJXUwMDBl
lan handia egiten dute. Azpimarratzekoa da
JXUwMDM5JXUwMDBjJXUwMDA0JXUwMDA4JXUwMDBmJXUwMDFhJXUwMDFiJXUwMDBlJXUwMDEzJXUw
MDE3JXUwMDBi
kutsaduraren aurkako borroka, oso gaixotasun larriak eragiten dituelako. Altzako
JXUwMDMzJXUwMDAyJXUwMDFiJXUwMDFkJXUwMDAzJXUwMDA4JXUwMDAxJXUwMDAyJXUwMDBlJXUw
MDA4
, gainera, Toschi-Ibérica enpresa zegoen lekuan eraiki zuten, eta enpresa horrek amiantoa ekoizten zuen (uralita izenez ezagunagoa). Ondorioz, kiroldegia bota dutenean, berria eraikitzeko,
JXUwMDM5JXUwMDBkJXUwMDBkJXUwMDEzJXUwMDFmJXUwMDBj
piztu da amianto-zuntzak aireratzeak biriketako gaixotasun larriak eragin ditzakeelako.
Borroka horietan, auzo
JXUwMDNkJXUwMDA5JXUwMDA3JXUwMDBhJXUwMDEzJXUwMDA2JXUwMDExJXUwMDAwJXUwMDFm
gain, horretarako bereziki sortu dira batzorde edo lan-taldeak. Adibidez, 1990ean Gure
JXUwMDFhJXUwMDJiJXUwMDBkJXUwMDAxJXUwMDA0
elkartea sortu zen, Altzako ingurumenaren kontserbazio eta defentsaren alde, osasun eta kirol
JXUwMDNkJXUwMDBlJXUwMDAyJXUwMDE5JXUwMDExJXUwMDBjJXUwMDA4JXUwMDBiJXUwMDBhJXUw
MDExJXUwMDEwJXUwMDBi
hobekuntzaren alde eta orokorrean, Altzako bizilagunen bizitza-
JXUwMDMzJXUwMDBhJXUwMDBkJXUwMDA1JXUwMDFkJXUwMDE1JXUwMDE1JXUwMDExJXUwMDA0JXUw
MDEzJXUwMDE3JXUwMDBi
alde lan egiteko. Duela gutxiago, 2017an, Altza Osasuntsuagoaren Aldeko
JXUwMDA4JXUwMDNjJXUwMDBkJXUwMDE1JXUwMDE1JXUwMDA3JXUwMDA5JXUwMDFkJXUwMDFmJXUw
MDBj
sortu zen, kiroldegi berriaren eraikuntzan amiantoaren egoera salatzeko eta zaintzeko, eta, horrekin batera, Altza osasuntsuagoa izateko
JXUwMDMxJXUwMDBkJXUwMDAxJXUwMDBjJXUwMDA4
berriak sortzeko.
Ikusten duzun bezala, Altzan osasuna kezka handia da. Zuk zer egiten duzu osasuna lantzeko? Auzoan zer hobetuko zenuke, bizilagunen bizitza hobea izateko?